Prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych
Określone uprawnienia, przysługują kobiecie w ciąży, na gruncie przepisów odnoszących się do opieki medycznej. Wśród nich wymienić należy przede wszystkim prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych bezpłatnie czy uprawnienie do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych.
Zakres bezpłatnej opieki medycznej
Wśród uprawnień przysługują kobiecie w ciąży, na gruncie przepisów odnoszących się do opieki medycznej, należy przede wszystkim wskazać prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych bezpłatnie, a z których kobieta może skorzystać nawet jeżeli nigdzie nie pracuje i nie jest ubezpieczona.
Art. 68 ust. 3 Konstytucji RP nakłada na władze publiczne obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej określonym podmiotom, w tym między innymi kobietom oczekującym dziecka.
Okres obowiązywania uprawnień
Obowiązek objęcia opieką zdrowotną kobiety ciężarnej konkretyzuje ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którą uprawnienie kobiety w ciąży do bezpłatnej opieki zdrowotnej trwa przez cały okres ciąży do zakończenia połogu, czyli przez 6 tygodni od dnia porodu.
Prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń zdrowotnych i farmaceutycznych
Art 47c tejże ustawy statuuje też szczególne i bardzo istotne uprawnienie przyznane kobietom w ciąży (i nie tylko), a mianowicie uprawnienie do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach.
Oznacza to, że kobietom w ciąży świadczeniodawca udziela świadczeń poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez niego listy oczekujących.
Znaczenie priorytetowego dostępu do opieki medycznej
Ciąża to szczególny stan, w którym zdrowie kobiety oraz rozwijającego się w niej dziecka jest priorytetem. Szybki dostęp do opieki medycznej może zapobiec wielu komplikacjom zdrowotnym. Kobiety w ciąży są bowiem bardziej narażone na różnego rodzaju problemy zdrowotne, takie jak nadciśnienie, cukrzyca ciążowa czy infekcje, które mogą zagrażać zarówno im, jak i ich dziecku. Pierwszeństwo w dostępie do świadczeń zdrowotnych zmniejsza również poziom stresu i poprawia komfort psychiczny kobiet w ciąży.
Placówki zobowiązane do udzielania świadczeń poza kolejnością
Wśród świadczeniodawców, zobowiązanych do udzielenia pierwszeństwa kobietom w ciąży, można wymienić np.:
- Apteki
- Placówki Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ)
- Poradnie Specjalistyczne
- Oddziały Szpitalne
- Laboratoria Diagnostyczne i Inne Usługi Diagnostyczne
- Usługi Rehabilitacyjne
Czas realizacji świadczeń zdrowotnych dla kobiet w ciąży
Ustawodawca wprost wskazuje, że świadczeniodawca udziela świadczeń w zakresie opieki zdrowotnej w szpitalach i świadczeń specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej w dniu zgłoszenia, chyba że zaistnieje obiektywny brak możliwości udzielenia świadczenia w dniu zgłoszenia, wówczas świadczeniodawca wyznacza inny termin, nie późniejszy aniżeli 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.
Obowiązek informowania o przysługujących uprawnieniach
Na świadczeniodawców ustawodawca nałożył też obowiązek uwidaczniania pisemnej informacji o wyżej opisanych uprawnieniach zarówno w miejscu rejestracji pacjentów w podmiotach leczniczych, jak i w aptekach.
Program „Za życiem” – dodatkowe formy wsparcia dla kobiet w ciąży
Określone uprawnienia dla kobiet ciężarnych, w zakresie wsparcia w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej, ale nie tylko bowiem również w zakresie wsparcia w dostępie do instrumentów polityki na rzecz rodziny, wynikają z ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”.
Wsparcie realizowane jest poprzez:
- zapewnienie dostępu do informacji w zakresie rozwiązań wspierających kobiety w ciąży (poradnictwo),
- zapewnienie kobietom w ciąży dostępu do diagnostyki prenatalnej,
- zapewnienie odpowiednich świadczeń opieki zdrowotnej dla kobiety w okresie ciąży, porodu i połogu, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży powikłanej oraz w sytuacji niepowodzeń położniczych
Uprawnienia kobiet w ciąży w zakresie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej
Uprawnienia kobiet w ciąży w zakresie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, obejmują w szczególności:
poradnictwo laktacyjne, ze szczególnym uwzględnieniem matek dzieci urodzonych przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży lub urodzonych z masą urodzeniową poniżej 2500 g.
diagnostykę prenatalną,
świadczenia opieki zdrowotnej z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i leczenia szpitalnego, w tym zabiegi wewnątrzmaciczne,
wsparcie psychologiczne,
rehabilitację leczniczą,
zaopatrzenie w wyroby medyczne,
opiekę paliatywną i hospicyjną,
